به طور کلی، شیر سوزنی نوعی شیر صنعتی دقیق و قابل کنترل است که برای تنظیم جریان سیال در خطوط لوله استفاده می‌شود. علت نامگذاری این شیر، شکل “سوزنی” قسمت متحرک داخلی آن است که با حرکت تدریجی به سمت نشیمنگاه (Seat)، جریان سیال را کم یا زیاد می‌کند. شیر سوزنی فشار قوی یکی از انواع شیر آلات صنعتی است که در صنایع مختلف، کاربردهای زیادی دارد.
طراحی منحصر به‌فرد سوزن و نشیمنگاه این نوع شیر، امکان کنترل بسیار دقیق جریان را فراهم می‌کند؛ به‌طوری‌که شیر سوزنی در جاهایی که نیاز به تنظیم ظریف و دقیق دبی جریان وجود دارد، نسبت به سایر شیرها برتری دارد.
قیمت شیر سوزنی فشار قوی
قیمت شیر سوزنی فشار قوی به عواملی مانند جنس بدنه (استیل، کربن استیل، آلیاژی)، فشار کاری، سایز اتصال و برند سازنده بستگی دارد. معمولاً این نوع شیر به‌دلیل طراحی دقیق و تحمل فشار بالا، قیمت بالاتری نسبت به شیرهای معمولی دارد.
عملکرد شیر سوزنی فشار قوی چگونه است؟
- در مرحله اول، با چرخاندن دسته (هندویل)، سوزن به‌آرامی از نشیمنگاه جدا می‌شود.
- سپس فاصله‌ی کم بین نوک سوزن و نشیمنگاه باعث عبور مقدار خیلی کمی سیال می‌شود.
- و در آخر، اپراتور (فردی که شیر فلکه را می‌چرخاند) می‌تواند با دقت زیاد میزان دبی را تنظیم کند، حتی در فشار بالا (مثلاً 6000 یا 10000 psi).
از شیر فلکه سوزنی فشار قوی کجا استفاده می‌شود؟
به طور کلی از شیر فلکه سوزنی در موارد و صنایع مختلفی مثل موارد زیر استفاده می‌شود:
- آزمایشگاه‌ها و تست سیستم‌ها
- خطوط کالیبراسیون تجهیزات فشار بالا
- صنایع نفت و گاز (روی خطوط فشار بالا)
- واحدهای تزریق گاز یا مواد شیمیایی
- صنایع شیمیایی
- کارخانه های داروسازی
بررسی سیستم شیر سوزنی فشار قوی
در ادامه به طور کامل به بررسی بدنه و اجزای این سیستم می‌پردازیم:
- جنس بدنه
شیر سوزنی فشار قوی معمولاً از جنس‌های مقاوم مانند استیل ضدزنگ 316 یا 304 ساخته می‌شود. در موارد خاص، از فولاد کربنی، مونل، اینکونل یا آلیاژهای مخصوص هم استفاده می‌شود، بسته به نوع سیال و محیط کاری.
- سایز اتصال
این نوع شیرها معمولاً در سایزهای کوچک طراحی می‌شوند، از 1/8 اینچ تا 1 اینچ رایج‌ترین آن‌هاست. سایزها برای دقت در کنترل جریان و تطابق با سیستم ابزار دقیق انتخاب می‌شوند.
- نوع اتصال
رایج‌ترین نوع اتصال در شیر سوزنی فشار قوی دنده‌ای (Threaded) است؛ به‌صورت NPT یا BSP. اما در کاربردهای خاص، اتصال فلنجی یا جوشی (Welded) هم استفاده می‌شود.
- حداکثر فشار کاری
بسته به طراحی و جنس شیر، فشار کاری بین 6000 تا 10000 psi (معادل 400 تا 700 بار) قابل‌تحمل است. مدل‌های خاص حتی تا فشارهای بالاتر نیز تولید می‌شوند.
- دمای کاری
محدوده دمای کاری این شیرها معمولاً بین منفی 40 درجه سانتی‌گراد تا حدود مثبت 250 درجه سانتی‌گراد است. البته این مقدار بسته به نوع سیال و مواد داخلی شیر می‌تواند تغییر کند.
- نوع آب‌بندی (Packing)
برای جلوگیری از نشتی، از سیستم آب‌بندی مقاوم استفاده می‌شود. رایج‌ترین مواد آب‌بندی عبارت‌اند از: PTFE (تفلون)، گرافیت فشرده یا وایتون (Viton) که مقاومت بالا در برابر دما، فشار و خوردگی دارند.
- طراحی سوزن (Needle):
قسمت متحرک داخلی شیر دارای طراحی مخروطی و دقیق است. این طراحی اجازه می‌دهد که جریان سیال با چرخش آهسته دسته، به‌صورت کاملاً تدریجی تنظیم شود.
- نوع سیال قابل استفاده
شیر سوزنی فشار قوی برای سیالات متنوعی مناسب است، از جمله: گاز، هوا، بخار، روغن، آب، مواد شیمیایی خورنده و ترکیبات خطرناک.
وجه تمایز شیر سوزنی و بال ولو
شیر سوزنی فشار قوی به‌دلیل طراحی خاص خود، گزینه‌ای ایده‌آل برای کنترل دقیق جریان سیالات تحت فشار بالا محسوب می‌شود. این در حالی است که بال ولو فشار قوی با ساختاری ساده‌تر و عملکردی سریع، بیشتر برای باز و بسته کردن کامل مسیر جریان مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر در صنایع خود نیازمند شیرآلاتی با سرعت عملکرد بالا و مقاومت در برابر فشار زیاد هستید، آشنایی با بال ولو می‌تواند گزینه‌های انتخاب شما را تکمیل کند.
ویژگی‌های عملکردی این محصول
- کنترل بسیار دقیق جریان: نسبت به شیرهای توپی یا کشویی، عملکرد نرم‌تر و دقیق‌تری در جریان‌دهی دارد.
- عدم نشتی: طراحی داخلی به‌گونه‌ای است که نشتی به حداقل می‌رسد، حتی در فشار بالا.
- طول عمر بالا: به‌ویژه در مدل‌هایی با سیت فلزی یا Hard Seat.
بهترین برندهای این محصول کدام است؟
به طور کلی برخی از برندهای معتبر داخلی مثل شرکت فاراب، میراب، وگ ایران، امید گلستان و… جزو بهترین تولید کننده شیر آلات صنعتی هستند.